Na mocy ustawy z dnia 13 maja 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny i niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 116, poz. 731) wprowadzono do polskiego porządku prawnego nową instytucję prawa odszkodowawczego. A mianowicie do art. 446 kc normującego kwestie roszczeń, jakie przysługują względem osoby zobowiązanej do naprawienia szkody w sytuacji, gdy na skutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego wprowadzono § 4, który stanowi, iż sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Zmiany te weszły w życie z dniem 3 sierpnia 2008 r.

 Mimo, iż przed datą wejścia w życie przepisu art. 446 kc § 4 kc brak było w polskim porządku prawnym przepisu, który wprost normowałby przedmiotową kwestię i przyznawał najbliższym członkom rodziny zmarłego możliwość żądania naprawienia krzywdy poniesionej wskutek śmierci osoby bliskiej, to nie znaczy to, iż żądanie przyznana takiego zadośćuczynienia nie było możliwe. W takiej sytuacji żądanie przyznania odpowiedniej kwoty tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę znajdowało swoje oparcie w art. 448 kc w zw. z art. 24 § 1 kc, jako zadośćuczynienie za naruszenie dobra osobistego.

W orzecznictwie sądów ukształtował się pogląd, iż dobrem osobistym zasługującym na ochronę w przypadku śmierci osoby najbliższej na skutek czynu niedozwolonego jest prawo do życia w pełnej rodzinie i więź rodzinna, której zerwanie powoduje ból, cierpienie i rodzi poczucie krzywdy.

Przedmiotowa podstawa prawna zachowała aktualność również po dniu 3 sierpnia 2008 r., kiedy to wszedł w życie przepis art. 446 kc § 4 kc. Zgodnie bowiem z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2010 r. (III CZP 76/10) najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 kc w zw. z art. 24 § 1 kc zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 r.

Autor: Aneta Zaleska – radca prawny