Wskazywaliśmy już, że w przypadku nieuczciwego zachowania banku przy zawieraniu umowy kredytu/pożyczki konsument może skorzystać z sankcji kredytu darmowego. Przedstawione zostały również formalne kryteria, które musi spełnić umowa, aby można było nazwać ją umową kredytu konsumenckiego. Jak jednak rozpoznać, że w umowie są w niej jakieś nieprawidłowości?
Ustawodawca przewidział naprawdę wiele różnorodnych uchybień, które skutkować mogą możliwością skorzystania przez konsumenta z sankcji kredytu darmowego. Część z nich nie jest trudna do samodzielnego zauważenia, inne natomiast będą wymagać głębszej analizy.
Poniżej wskazujemy jednak kilka aspektów, na które warto zwrócić uwagę:
- brak wskazania w umowie czasu jej obowiązywania, przez co kredytobiorca w momencie zawierania umowy nie wie, ile czasu będzie spłacać kredyt,
- niezawarcie w umowie informacji o całkowitej kwocie udzielonego kredytu,co sprawia, że kredytobiorca w istocie nie wie, jaka kwota kapitału zostanie mu udostępniona,
- brak jasnego określenia terminów i sposobu wypłaty kredytu, brak wskazania terminu wypłaty transzy skutkuje tym, że termin ten w zasadzie w dowolny sposób może ustalić bank,
- niewskazanie stopy oprocentowania kredytu, w tym nieprecyzyjne wskazanie podstaw zmiany oprocentowania – w przypadku zmiennego oprocentowania,
- brak wskazania w umowie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO), a także nieprawidłowości w wyliczeniu RRSO najczęstszym podawanym przykładem jest tzw. kredytowanie prowizji, co wiąże się z tym, że bank nie nalicza odsetek bezpośrednio od kwoty realnie wypłaconej kredytobiorcy, a od kwoty wyższej – zawierającej należną sobie prowizję,
- błędne wyliczenie całkowitego kosztu kredytu (CKK) – przykładowo, niedoliczenie przez bank do całkowitego kosztu kredytu należnych mu prowizji, czy marży określonych w umowie, przez co wysokość CKK wydaje się niższa niż jest w rzeczywistości,
- przekroczenie dopuszczalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu,
- brak informacji o wysokości oprocentowania należności przeterminowanych,
- niepoinformowanie kredytobiorcy o możliwości spłaty kredytu przed terminem oraz o procedurze tej spłaty, w tym o prawie instytucji kredytowej do otrzymania prowizji za przedterminową spłatę kredytu wraz z określeniem sposobu jej ustalenia, jeśli w umowie przewidziano tego typu prowizję dla banku.
W przypadku zauważenia któregokolwiek z ww. uchybień, bądź też obawy że takie uchybienie w umowie może się znajdować, zachęcamy jeszcze przed samodzielnym złożeniem oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, odbycie konsultacji z prawnikiem, który dokładnie sprawdzi zawartą umowę, a także pomoże prawidłowo skonstruować takie oświadczenie, w szczególności w zakresie odpowiedniej argumentacji. Należy również liczyć się z tym, że banki nie będą reagować na złożone oświadczenie w sposób pomyślny dla konsumentów i w wielu przypadkach konieczne może okazać się dochodzenie swoich praw na drodze sądowej.
Autor: Paulina Pożarycka – Juchimiuk – aplikantka radcowska