W dniu 14 maja 2024 roku Sąd Najwyższy podjął uchwałę przesądzającą o możliwości rozstrzygania przez sąd z urzędu roszczeń wynikających z nieusprawiedliwionego rozporządzenia składnikami majątku wspólnego przez jednego z małżonków, w czasie poprzedzającym podział majątku.
Sąd Najwyższy przyjął, iż „W postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami (art. 567 § 1 i 3 w zw. z art. 684 k.p.c.) sąd z urzędu rozstrzyga także o roszczeniach wynikających z nieusprawiedliwionego rozporządzenia składnikami majątku wspólnego przez jednego z małżonków na własne potrzeby przed ustaniem wspólności majątkowej małżeńskiej”.
Uchwała ta, zapadła w sprawie III CZP 38/23 w składzie 7 sędziów Izby Cywilnej Sądu Najwyższego, ma ogromne znaczenie, ponieważ odstępuje od dotąd dominującego w tej materii orzecznictwa, zgodnie z którym kwestia nieusprawiedliwionego rozporządzenia składnikami majątku wspólnego przez jednego z małżonków w czasie poprzedzającym podział majątku, uznawana była za kategorię spraw w przedmiocie których sąd rozstrzyga wyłącznie na wniosek strony zgłoszony w postępowaniu.
Podejście zaprezentowane przez Sąd Najwyższy w ww. uchwale powinno przyczynić się do pełniejszego i bardziej kompleksowego rozstrzygania spraw o podział majątku po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej. Z drugiej jednak strony, nakładając na sądy dodatkowe obowiązki w zakresie orzekania o określonych roszczeniach z urzędu, a tym samym przerzucając na sądy obowiązek zgromadzenia niezbędnego do wydania rozstrzygnięcia materiału dowodowego, może przyczynić się do wydłużenia i tak już długo trwających postępowań działowych.
Autor: Aleksandra Kotynia – Młodszy Prawnik