Zgodnie z art. 908 kodeksu cywilnego umowa dożywocia polega na przeniesieniu własności nieruchomości w zamian za zobowiązanie się nabywcy do dożywotniego utrzymania zbywcy. Utrzymanie to polega w szczególności na przyjęciu zbywcy jak domownika, dostarczaniu mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnieniu odpowiedniej pomocy i pielęgnacji w chorobie oraz na zapewnieniu własnym kosztem pogrzebu odpowiadającemu zwyczajom miejscowym, przy czym dokładny zakres obowiązków strony określają w treści zawieranej umowy i może być on szerszy od ww. wskazanego.
Umowa ta skutkuje przeniesieniem własności nieruchomości, więc musi być zawarta w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności.
Zbywcą nieruchomości w umowie może być jedynie osoba fizyczna, czyli właściciel nieruchomości, która jest przedmiotem umowy. Nabywcą może być natomiast każdy podmiot prawa cywilnego. Umowę dożywocia często zawierają osoby starsze, które chcą zapewnić sobie bezpieczeństwo i opiekę, także w sytuacji, gdy nie mają bliskich osób albo brakuje im środków na samodzielne utrzymanie. Między stronami umowy dożywocia nie muszą występować więzi rodzinne, nabywcą nieruchomości może być obca osoba, choć w praktyce najczęściej umowa ta znajduje zastosowanie w relacjach rodzinnych, stanowiąc alternatywę dla umowy darowizny.