Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci jest pisemnym poleceniem, które posiadasz indywidualnego rachunku bankowego może złożyć swojemu bankowi, wskazując osoby uprawnione do otrzymywania określonej kwoty ze środków zgromadzonych na jego koncie po jego śmierci. Jest to forma zabezpieczenia finansowego dla najbliższych, umożliwiająca im szybki dostęp do środków bez konieczności przeprowadzania postępowania spadkowego.
W oparciu o art. 56 ustawy prawo bankowe dyspozycję można wydać na rzecz małżonka, zstępnych (np. dzieci, wnuki), wstępnych (np. rodzice, dziadkowie) oraz rodzeństwa. Krąg beneficjentów jest ściśle określony i nie obejmuje osób spoza najbliższej rodziny osoby składającej dyspozycje. Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci nie może zostać uczyniona na rzecz osoby prawnej.
Aby ustanowić dyspozycję wkładem na wypadek śmierci, należy przygotować podstawowe informacje osobiste beneficjenta. Dyspozycja można ustanowić wyłącznie dla indywidualnych rachunków bankowych, takich jak rachunki oszczędnościowe, rachunki oszczędnościowo – rozliczeniowe czy terminowe lokaty oszczędnościowe. Nie dotyczy to jednak rachunków wspólnych, osób małoletnich ani ubezwłasnowolnionych. W niektórych bankach możliwe jest złożenie dyspozycji online, jednakże częstszą formą jest tradycyjna wizyta w banku, gdzie trzeba wypełnić odpowiednie dokumenty. Po złożeniu dyspozycji, bank powinien udzielić potwierdzenia jej przyjęcia.
Dyspozycję można w każdej chwili zmienić lub odwołać, wystarczy tylko złożyć pisemne oświadczenie do banku.
Występują również ograniczenia kwotowe, jeśli chodzi o łączną kwotę wszystkich dyspozycji. Nie może przekroczyć dwudziestokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku. W przypadku wydania więcej niż jednej dyspozycji, ich łączna suma nie może przekroczyć tego limitu. Jeśli łączna suma dyspozycji przekroczy limit, dyspozycja wydana później ma pierwszeństwo przed dyspozycją wydaną wcześniej.
Wskazać należy, iż zgodnie z orzecznictwem sądowym dyspozycja wkładem na wypadek śmierci jest uznawana za czynność prawną o charakterze darmym w rozumieniu art. 1039 par.1 Kodeksu cywilnego. Choć nie jest uznawana formalnie za darowiznę, to jest traktowana podobnie jak darowizna w kontekście prawa spadkowego i zachowku. Oznacza to, że kwota wypłacona na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci będzie brana pod uwagę przy obliczaniu zachowku i doliczana do masy spadkowej.
Autor: Żaneta Lewandowska – Młodszy Prawnik