W dniu 11 września 2025 r. Rzeczniczka Generalna wydała opinię w sprawie C-471/24, wszczętego wskutek pytań Sądu Okręgowego w Częstochowie skierowanych do TSUE. W kredytach hipotecznych udzielanych od 2013 r. wskaźnik WIBOR jest stosowany jako wskaźnik referencyjny w 98,5 % wszystkich kredytów udzielanych gospodarstwom domowym w Polsce. Nie ulega więc wątpliwości, że niniejsza sprawa ma szczególne znaczenie dla polskiego sektora kredytów hipotecznych, zwłaszcza w zakresie, w jakim stosuje on wskaźnik WIBOR.
Na wstępie należy podkreślić, że ocena WIBORU nie polega na kwestionowaniu jego istnienia, jako takiego, czy też jego konstrukcji, jako indeksu rynku finansowego. Chodzi jedynie o ustalenie, czy warunki umowy związane z WIBOR-em zostały transparentnie przedstawione i uczciwie uzgodnione z konsumentem. Rzeczniczka Generalna w wydanej opinii stanęła po stronie konsumentów i opowiedziała się przychylnie na kwestie takie jak: możliwość dopuszczenia kontroli umów opartych o wskaźnik WIBOR przez pryzmat ochrony konsumenta, szczególnie wysokie wymagania dot. jasności i pełni informacji oraz neutralność i obiektywizm w przedstawianiu ryzyka związanego ze stosowaniem wskaźnika.
Pytanie pierwsze skierowane do Trybunału dotyczy możliwości badania wskaźnika WIBOR w ogóle. Rzeczniczka opowiedziała się za dopuszczeniem kontroli sądowej, jeżeli przepisy krajowe nie przewidują obowiązkowego stosowania tego wskaźnika i jego określonej stawki, niezależnie od wyboru dokonanego przez strony umowy. Przy czym wskazać należy, że ani polskie, ani unijne regulacje nie nakazują stosowania WIBORU, jako jedynego właściwego wskaźnika. Oznacza to nic więcej, niż zezwolenie na badanie zapisów umowy opartej o przedmiotowy wskaźnik.
Wobec pozytywnej odpowiedzi na powyższe pytanie, Rzeczniczka odniosła się również do kwestii wymogów przejrzystości warunków umownych, będących przedmiotem pytania drugiego. Jej zdaniem art. 4 ust. 2 dyrektywy 93/13 pozwala na ocenę nieuczciwego charakteru warunku umowy kredytu hipotecznego o zmiennym oprocentowaniu opartym na WIBOR 6M (to właśnie ten konkretny wskaźnik miał zastosowanie w omawianej sprawie), jeśli warunek ten nie został sformułowany prostym i zrozumiałym językiem. Podobnie jak w przypadku kredytów frankowych opartych na LIBOR, kluczowym pytaniem jest to, czy postanowienia umowy dot. oprocentowania opartym o WIBOR są zrozumiałe dla przeciętnego konsumenta. Aby spełnić ten wymóg, przedsiębiorca musi poinformować konsumenta w sposób wystarczająco precyzyjny i dokładny o nazwie stosowanego wskaźnika referencyjnego oraz o nazwie jego administratora, a także o potencjalnych konsekwencjach dla konsumenta wynikających ze stosowania tego wskaźnika, tak aby umożliwić mu oszacowanie przede wszystkim całkowitego kosztu kredytu. Informacje te w pełni muszą ujawniać zastosowaną metodę i główne elementy powodujące wahania stawki wskaźnika i nie dawać zniekształconego obrazu charakteru wskaźnika.
Odpowiadając na pytanie trzecie Rzeczniczka wskazuje, że konieczne jest zbadanie przez sądy krajowe, czy warunek umowny dotyczący zmiennej stopy oprocentowania opartej o wskaźnik referencyjny WIBOR – stojąc w sprzeczności z wymogiem dobrej wiary – powoduje znaczącą nierównowagę wynikających z umowy praw i obowiązków stron ze szkodą dla konsumenta. Sąd rozpatrujący daną sprawę musi sprawdzić, czy konsument wyraził świadomą zgodę na ryzyko wynikające ze stosowania spornego warunku umownego po otrzymaniu pełnych i dokładnych informacji. Oznacza to, że wszelkie informacje na temat wskaźnika WIBOR powinny być przekazane przez bank w sposób obiektywny. Konieczne jest więc sprawdzenie, czy konsument przyjąłby wskaźnik w drodze indywidualnych negocjacji umowy, co umożliwiłoby mu ocenę skutków ekonomicznych spornego warunku umownego dla jego zobowiązań finansowych.
Wydana przez Rzeczniczkę opinia niewątpliwie ma istotne znaczenie dla tych wszystkich kredytobiorców którzy walczą w sądach lub planują pozwane banku i dochodzenie na drodze sądowej roszczeń w związku z zawartymi umowami kredytowymi w PLN z oprocentowaniem opartym o wskaźnik WIBOR.
Jeżeli stanowisko wyrażone w opinii zostanie podtrzymane w wydanym za czas jakiś przez TSUE wyroku, czego należy się spodziewać patrząc na inne tego typu sytuacje, kredytobiorcy kredytów złotowych zyskają dodatkowy, istotny argument w sporach z bankami.