W przypadku spółek kapitałowych ustawodawca nie przewidział ułatwień w rozwiązywaniu spółek takich, jakie przewidziane zostały dla spółek osobowych. Aby więc zakończyć byt prawny spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, konieczne jest przeprowadzenie likwidacji.
Kiedy rozpoczyna się proces likwidacji spółki z o.o.?
Otwarcie likwidacji spółki z o.o. następuje z dniem:
– uprawomocnienia się orzeczenia o rozwiązaniu spółki przez sąd,
– powzięcia przez wspólników uchwały o rozwiązaniu spółki,
– zaistnienia innej przyczyny jej rozwiązania.
W praktyce więc, jeśli chcemy rozpocząć dowolną likwidację spółki z o.o., konieczne jest najpierw powzięcie uchwały wspólników (o ile nie zostało wydane orzeczenie sądu o rozwiązaniu spółki – wówczas po jego uprawomocnieniu się z mocy prawa otwarta zostaje likwidacja spółki). Uchwała wspólników podjęta powinna być większością 2/3 głosów w formie aktu notarialnego. Wymogu dochowania tej formy nie trzeba jednak spełniać, jeśli umowa spółki zawarta została przy wykorzystaniu wzorca umowy. W takim przypadku wystarczająca jest uchwała opatrzona przez wszystkich wspólników kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.
Likwidatorzy
W przypadku otwarcia likwidacji spółki z o.o. automatycznie likwidatorami spółki stają się członkowie jej zarządu, chyba że umowa spółki lub uchwała wspólników stanowi inaczej. Likwidatorów może również ustanowić sąd orzekający o rozwiązaniu spółki.
Podkreślenia wymaga, że likwidatorem może być tylko osoba fizyczna, mająca pełną zdolność do czynności prawnych i nie skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwa wskazane w treści art. 18 § 2 KSH.
Likwidatorzy mogą być odwołani na mocą orzeczenia sądu (jeśli zostali ustanowieni przez sąd, tylko sąd może ich odwołać), bądź też na mocy uchwały wspólników.
Każdy z likwidatorów ma prawo i obowiązek dokonania zgłoszenia likwidacji do sądu rejestrowego. Art. 277 § 1 KSH szczegółowo określa, jakie dane należy przy tym zgłosić.
Po zgłoszeniu likwidacji do sądu rejestrowego likwidatorzy wzywają wierzycieli do zgłoszenia wierzytelności. Ogłoszenie o rozwiązaniu spółki i otwarciu likwidacji wraz z wezwaniem do zgłoszenia wierzytelności powinno być dokonane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, a także w inny sposób – jeśli umowa spółki tak stanowi. Termin na zgłoszenie wierzytelności zaś wynosi 3 miesiące od dnia ogłoszenia. Wierzytelność zgłosić można w zasadzie w dowolnej formie.
Następnie zadaniem likwidatorów jest sporządzenie bilansu otwarcia likwidacji spółki. Bilans ten powinien zostać złożony do zatwierdzenia zgromadzeniu wspólników.
Podczas przeprowadzania likwidacji likwidatorzy mają za zadanie zakończenie bieżących interesów spółki, ściągnięcie wierzytelności, wypełnienie zobowiązań oraz upłynnienie majątku spółki.
Po upływie 6 miesięcy od ogłoszenia likwidacji spółki i wezwaniu wierzycieli do zgłoszenia wierzytelności pozostały po zaspokojeniu i zabezpieczeniu wierzycieli majątek spółki może zostać podzielony pomiędzy wspólników.
Należy jednak mieć na uwadze, że rozpoczęcie podziału majątku spółki pomiędzy wspólników nie skutkuje absolutnym brakiem możliwości zaspokojenia wszystkich wierzycieli. Jeśli – po rozpoczęciu podziału majątku – swoje roszczenia zgłoszą wierzyciele, którzy nie zrobili tego w odpowiednim terminie, a także nie byli wcześniej spółce znani, mogą oni żądać zaspokojenia z majątku, który jeszcze nie został podzielony. Jednak wspólnicy, którzy otrzymali już w dobrej wierze przypadającą im część majątku, nie są zobowiązani do jej zwrotu.
Dzień przed podziałem majątku między wspólników sporządzane jest sprawozdanie likwidacyjne. Po zatwierdzeniu tego sprawozdania przez zgromadzenie wspólników likwidatorzy powinny ogłosić je w siedzibie spółki oraz złożyć sądowi rejestrowemu wraz ze zgłoszeniem wniosku o wykreślenie spółki z rejestru.
Postępowanie likwidacyjne kończy się z chwilą wykreślenia spółki z rejestru.
Ostatnim zadaniem likwidatorów jest zawiadomienie właściwego urzędu skarbowego o rozwiązaniu spółki. Wraz z zawiadomieniem przekazuje się odpis sprawozdania likwidacyjnego.
Jak wygląda działalność spółki w likwidacji?
Otwarcie likwidacji spółki nie wpływa w żaden sposób na jej zdolność prawną, czy zdolność do czynności prawnych, jednak spółka zobowiązana jest do posługiwania się dopiskiem „w likwidacji”. Wprowadzenie go nie wymaga zmiany umowy spółki. Dopisek ten wskazuje na główny cel jej istnienia, którym nie jest już ten cel, dla którego zawarta została umowa, a zakończenie działalności spółki z o.o.
Proces likwidacji służy stopniowemu zakańczaniu bieżącej działalności spółki, wypełnianiu jej zobowiązań, ściąganiu należnych spółce wierzytelności i zaspokajaniu wierzycieli. Nie oznacza to jednak, że bezwzględnie zakazane jest wszczynanie nowych interesów. Można zrobić to, o ile są one potrzebne do ukończenia spraw, które są w toku.
W okresie likwidacji powinno dojść również do upłynnienia majątku spółki. W tym zakresie wskazać należy, że zbycie nieruchomości spółki z o.o. w likwidacji może nastąpić tylko w drodze publicznej licytacji, a także z wolnej ręki (jednak do tego sposobu zbycia konieczna jest wcześniejsza uchwała wspólników oraz zbycie nieruchomości za cenę nie niższą od przez nich uchwalonej).
Podczas likwidacji nie ma możliwości ustanowienia prokurenta, a wcześniej ustanowiona prokura wygasa wraz z otwarciem likwidacji.
Autor: Paulina Pożarycka – Juchimiuk – Młodszy Prawnik
Na podstawie:
Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1467 z późn. zm.).
A. Kidyba [w:] M. Dumkiewicz, A. Kidyba, Komentarz aktualizowany do art. 1-300 Kodeksu spółek handlowych, LEX/el. 2023, art. 274.
M. Dumkiewicz [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2020, art. 279.
A. Kidyba, K. Kopaczyńska-Pieczniak, 2. Funkcjonowanie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w likwidacji [w:] A. Kidyba, K. Kopaczyńska-Pieczniak, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2010.