Artykuł 75c Prawa bankowego reguluje obowiązki banku w przypadku opóźnienia w spłacie zobowiązań wynikających z umowy kredytu lub pożyczki pieniężnej. Przepis ten nakłada na bank obowiązek zachowania określonej procedury przed wypowiedzeniem umowy – w szczególności konieczność uprzedniego wezwania do zapłaty (z wyznaczeniem odpowiedniego terminu) oraz poinformowania kredytobiorcy o możliwości restrukturyzacji zadłużenia. Prawidłowe zastosowanie art. 75c ma istotne znaczenie nie tylko dla ochrony interesów konsumenta, ale również z punktu widzenia skuteczności wypowiedzenia umowy oraz dopuszczalności dochodzenia przez bank roszczeń na drodze sądowej.
W przypadku powstania zaległości w spłacie bank jest zobowiązany do skierowania do kredytobiorcy pisemnego wezwania do zapłaty, wyznaczając przy tym termin nie krótszy niż 14 dni roboczych na uregulowanie należności lub złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Dopiero po bezskutecznym upływie tego terminu możliwe jest wypowiedzenie umowy kredytowej.
Restrukturyzacja może polegać m.in. na obniżeniu wysokości rat, wydłużeniu okresu spłaty lub zastosowaniu innych rozwiązań mających na celu dostosowanie warunków umowy do aktualnych możliwości finansowych kredytobiorcy. Wniosek kredytobiorcy podlega analizie, w toku której bank ocenia jego sytuację majątkową oraz zdolność do dalszej obsługi zadłużenia. Na tej podstawie podejmowana jest decyzja, którą bank zobowiązany jest uzasadnić w sposób jasny i czytelny – zarówno w przypadku akceptacji wniosku, jak i jego odrzucenia.
Kluczowym elementem restrukturyzacji jest porozumienie pomiędzy stronami umowy. Wszelkie zmiany muszą zostać zaakceptowane zarówno przez bank, jak i przez kredytobiorcę. Celem restrukturyzacji jest nie tylko poprawa sytuacji finansowej dłużnika, lecz także umożliwienie bankowi skutecznego dochodzenia należności w sposób proporcjonalny i adekwatny do okoliczności sprawy.
W tym kontekście warto przywołać wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 19 kwietnia 2021 r. (sygn. akt II C 1325/20), który podkreśla znaczenie zachowania właściwej kolejności działań banku w przypadku opóźnień w spłacie zobowiązania. Sąd jednoznacznie wskazał, że przed wypowiedzeniem umowy kredytowej bank zobowiązany jest w pierwszej kolejności wezwać kredytobiorcę do zapłaty oraz odczekać do upływu dodatkowego terminu na spłatę zadłużenia wyznaczonego w wezwaniu (nie krótszego niż 14 dni roboczych). Naruszenie tej procedury stanowi uchybienie przepisom Prawa bankowego i może skutkować uznaniem wypowiedzenia umowy za nieskuteczne, co przekłada się bezpośrednio na ocenę zasadności roszczeń dochodzonych przez bank na drodze postępowania sądowego.
W każdym przypadku, gdy kredytobiorca napotyka trudności w terminowej spłacie zobowiązania, zasadne jest jak najszybsze nawiązanie kontaktu z bankiem i rozważenie złożenia wniosku restrukturyzacyjnego. Szybka reakcja może znacząco zwiększyć szanse na polubowne rozwiązanie sytuacji oraz zapobiec dalszemu pogłębianiu problemów finansowych, a także ograniczyć ryzyko sporu sądowego.
Autor: Żaneta Lewandowska – Młodszy Prawnik / Aleksandra Ziętara – Młodszy Prawnik