Zaistniała obecnie sytuacja związana z pandemią wirusa CIVID-19 i związany z tym stan zagrożenia epidemicznego, a od 20 marca 2020 r. stan epidemiczny, spowodowały ogromne zawirowania na rynku walutowym, związanie ze wzrostem kursu walut obcych, w tym w szczególności wzrostem kursu CHF.
Wzrost kursu CHF odczuwają boleśnie tysiące kredytobiorców uwikłanych w kredyty walutowe (indeksowane i denominowane) powiązane z kursem waluty obcej. Będący wynikiem pandemii wzrost kursu franka szwajcarskiego spowodował, iż realne obciążenie związanie z koniecznością zapłaty na rzecz banku rat kapitałowo – odsetkowych znacznie i gwałtownie wzrosło.
Związek Banków Polskich, w odpowiedzi na zaistniałą sytuację wydał komunikat, w którym zarekomendował bankom podjęcie działań mających na celu czasową pomoc kredytobiorcom w spłacie zobowiązań względem instytucji kredytowych. W odpowiedzi na ów komunikat banki przygotowały dla swoich klientów propozycje, mające na celu umożliwienie kredytobiorcom odroczenie (zawieszenie) spłaty rat na okres od 3 do 6 miesięcy. Propozycje poszczególnych banków różnią się w szczegółach proponowanych rozwiązań, w tym między innymi co tego, czy odroczenie dotyczy zarówno części kapitałowo – odsetkowej raty, czy tylko części kapitałowej oraz czy wiąże się z wydłużeniem okresu spłaty kredytu, czy też wydłużenia takiego brak, zaś kwota otrzymanej w chwili obecnej ulgi doliczana jest po upływie okresu odroczenia do salda kredytu. Jednolite jest jedynie to, iż skorzystanie z propozycji banku jest co do zasady bezpłatne, gdyż banki nie pobierają opłat i prowizji za przyjęcie i rozpatrzenie stosownych wniosków. Duża część banków proponuje również uproszczoną formę wnioskowania o odroczenie spłaty kredytu poprzez złożenie odpowiedniego wniosku za pomocą kanałów bankowości internetowej.
Oczywiście dla wielu kredytobiorców skorzystanie z propozycji banku może okazać się koniecznością. Z uwagi na zaistniałą sytuację, związaną z ograniczeniem działalności wielu podmiotów, wielu kredytobiorców może mieć trudności ze spłatą ciążących na nich zobowiązań.
Przestrzegam jednak osoby, które zdecydują się na skorzystanie z propozycji banku o rozwagę i dokładne zapoznanie się z warunkami odrodzenia spłaty kredytu, zwłaszcza tam, gdzie wymaga to podpisania aneksu do umowy. Konieczność sporządzenia aneksu rodzić może pokusę ze strony banku objęcia jego treścią postanowień korzystnych dla banku, które choć mogę się wydawać przeciętnemu konsumentowi za niewinne, w przyszłości mogą utrudnić dochodzenie roszczeń z umowy z uwagi np. na zawarcie w ich treści postanowień które mogą sugerować uznanie długu (np. wskazanie salda zadłużenia w CHF na dzień podpisania aneksu). Dlatego też przed podpisaniem przedłożonego przez bank dokumentu należy bezwzględnie skonsultować się z prawnikiem doradzający i prowadzącym spory frankowiczów.
Nie należy zapominać o tym, iż kwestia wzrostu kursu CHF w przypadku osób dochodzących unieważnienia zawartych umów, względnie ich odfranowienia (oczywiście w sytuacji gdy istnieją faktycznie argumenty prawne pozwalające na zakwestionowanie ważności umowy lub zawartych w niej zapisów) w ostatecznym rozrachunku niewiele zmienia. Wyższe raty w chwili obecnej oznaczają jedynie, iż konsument szybciej zbliży się do spłaty na rzecz banku nominalnej kwoty udzielonego kredytu, a więc do zwrotu tego, co należne jest bankowi w przypadku uznania umowy za nieważną. W przypadku zaś odfrankowienia rozumianego, jako pozbawienie powiązania kwoty kredytu z kursem waluty obcej CHF ze skutkiem od daty zawarcia umowy, ostatecznie kwota uiszczona na rzecz banku wynikająca z obowiązującego kursu CHF i tak będzie podlegała zwrotowi.
Każdy więc samodzielnie musi podjąć decyzję, czy skorzystać z propozycji banku, czy nie. Niewątpliwie jednak skorzystanie z odroczenia spłaty kredytu winno być poprzedzone dokładną i rzetelną przedstawionych warunków tak, aby chwilowa ulga w spłacie zobowiązań nie przełożyła się na pozbawienie lub utrudnienie dochodzenia roszczeń od banku.
Autor: Aneta Zaleska – radca prawny