21 września 2023 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał kolejny korzystny dla frankowiczów wyrok. Zadane zostały 3 pytania, w związku, z którymi została rozstrzygnięta kwestia, czy przedsiębiorca ma pełen obowiązek informacyjny również wobec konsumenta, który posiada specjalistyczną wiedzę w danej dziedzinie, a także rozwiane zostały wątpliwości na temat tożsamych postanowień niedozwolonych.
Trybunał po raz kolejny odniósł się do przepisów dyrektywy 93/13, podkreślając, iż jej celem jest zapewnienie pełnej ochrony konsumentom. Wobec tego uznał, że jeżeli rozpatrywana klauzula uprzednio została wpisana do rejestru klauzul niedozwolonych, to badający sprawę sąd powinien z góry uznać tożsamy zapis za nieuczciwy warunek umowny. Takie rozwiązanie niewątpliwie przyspieszy rozpoznawanie spraw frankowiczów, ze względu na ograniczenie postępowania dowodowego.
Sprawa, w której zapadł wyrok, została zainicjowana pytaniem prejudycjalnym Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie. Dotyczy ona wykładni dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich w kontekście kredytu hipotecznego indeksowanego do franka szwajcarskiego. Konsumenci domagają się zwrotu pobranych rat kapitałowych i odsetek, powołując się na twierdzenie o nieuczciwym charakterze warunków dotyczących postanowień kursu wymiany franka szwajcarskiego. Zdaniem Sądu przywołane warunki odpowiadają postanowieniom wpisanym do krajowego rejestru klauzul niedozwolonych. Jak już zostało wspomniane, TSUE wypowiedział się w tej kwestii pozytywnie- możliwe jest uznanie warunku za nieuczciwy poprzez porównanie go z tożsamym, wpisanym do rejestru klauzul abuzywnych.
Kolejne pytanie dotyczyło kwestii, czy postanowienie można uznać za abuzywne, jeśli ze względu na brzmienie innych warunków umowy jego zastosowanie jest fakultatywne. W sprawie C-139/22 sąd zauważył, że postanowienia umowne zezwalały powodom na spłatę kredytu bezpośrednio w walucie CHF, a co za tym idzie, nie byliby związani w takiej sytuacji postanowieniami dotyczącymi kursu wymiany. W tym przypadku Trybunał uznał, że alternatywna możliwość spłaty kredytu nie stoi na przeszkodzie, aby ocenić przedstawianą klauzulę jako abuzywną. Warto też dodać, że zwarcie w umowie dwóch alternatyw, z czego jedna jest postanowieniem niedozwolonym, jest dla konsumenta nieprecyzyjne, ponieważ poprzez nieuwagę lub niezrozumienie istnieje możliwość, że wywiąże się z umowy w sposób niekorzystny, co jest niezgodne z dyrektywą 93/12/EWG.
Banki często podnoszą, że obowiązek informacyjny różnicowany winien być ze względu na profesję kredytobiorców, a także, że wykształcenie ekonomiczne konsumenta zwalnia je z obowiązku szczegółowego wyjaśniania skutków zawarcia umów powiązanych z kursem waluty obcej. W przedstawianej sprawie jeden z kredytobiorców był pracownikiem pozwanego banku, co więcej był wykształcony kierunkowo, a także posiadał wiedzę na temat wahań kursu wymiany. Powstało zatem pytanie czy w takim przypadku bank jest zobligowany do poinformowania o ryzykach i cechach umowy. TSUE, powołując się na artykuł dyrektywy 93/13 stwierdził, iż niezależnie od profesji i posiadanego doświadczenia, bank zawsze jest zobowiązany do poinformowania kredytobiorcy o istotnych cechach umowy oraz o ryzyku z nią związanym.
Niewątpliwie prezentowany wyrok jest pozytywną wiadomością dla frankowiczów. Z pewnością uspokoi on kredytobiorców o wykształceniu ekonomicznym. Każdy klient banku, niezależnie od profesji i doświadczenia, może czuć się bezpiecznie, ponieważ obowiązkiem banku było poinformowanie go o wszelkich istotnych elementach umowy, a także ryzykach z nią związanych.
Autor: Patrycja Piętek – Młodszy Prawnik