Prezydent podpisał kilka dni temu ustawę z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Obszerna ustawa wprowadza wiele nowy rozwiązań prawnych, w tym między innymi przepis art. 37² kpc regulujący kwestię właściwości sądów w postępowaniu cywilnym. Zgodnie z przedmiotowym przepisem powództwo o roszczenie wynikające z czynności bankowej przeciwko bankowi, innej jednostce organizacyjnej uprawnionej do wykonywania czynności bankowych lub ich następcom prawnym można wytoczyć przed sąd właściwy dla miejsca zamieszkania albo siedziby powoda. (§ 1). Przepis § 1 stosuje się także do powództwa przeciwko bankowi hipotecznemu lub jego następcy prawnemu o roszczenie wynikające z czynności banku hipotecznego. (§ 2).
Jest to rozwiązanie, które niewątpliwie ułatwi konsumentom dochodzenie roszczeń w sporach z bankami. Nie będzie już wątpliwości, iż powództwo przeciwko bankowi będzie można wytoczyć przed sąd właściwy według miejsca zamieszkania powoda. Do tej pory bowiem bywało z tym wiele kontrowersji. Zgodnie bowiem z przepisami kodeksu postępowania cywilnego powództwo w takiej sytuacji winno zostać wytoczone przed Sąd właściwy według siedziby pozwanego banku. Powodowało to sporo perturbacji, gdyż osoba która mieszka w Warszawie i tu faktycznie zaciągnęła i spłaca kredyt zmuszona była pozywać np. Santander Consumer Bank czy Bank BPH w sądzie odległym od swojego miejsca zamieszkania tj. odpowiednio przed Sąd we Wrocławiu, czy Gdańsku.
Oczywiście, można było w takiej sytuacji, z powołaniem na dyrektywę Rady Nr 93/13 EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. o niedozwolonych klauzulach umownych w umowach konsumenckich spróbować skierować sprawę do Warszawy. Zgodnie z treścią Dyrektywy – art. 3 ust. 3 w zw. z ust. 1 lit. q załącznika zawierającego warunki określone w art. 3 ust. 3 – za sprzeczne z prawem należy przyjąć uznanie za wyłącznie właściwy do rozpoznana sprawy konsumenta przeciwko przedsiębiorcy, sąd właściwy według siedziby pozwanego, gdyż stanowiłoby to bowiem ograniczenie prawa do sądu i uprzywilejowanie przedsiębiorcy kosztem konsumenta, w sytuacji gdy sąd właściwy według reguł ogólnych pozostaje bez żadnego związku z miejscem zawarcia i wykonania umowy. W praktyce Sądy różnie jednak podchodziły do tej kwestii i mimo wszystko w wielu przypadkach, uznając się za niewłaściwe, kierowały przekazywał sprawy do sądu właściwego według siedziby pozwanego banku.
Po wejściu w życie nowelizacji przepisów kodeksu postępowania cywilnego nie będzie już w tym zakresie żadnych wątpliwości. Powództwo przeciwko bankowi o roszczenia z umów kredytowych powiązanych z kursem waluty obcej CHF będzie można wytyczyć przed sąd właściwy według miejsca zamieszkania powoda – konsumenta. Stosowne przepisy wejdą w życie w terminie 3 miesięcy od daty ogłoszenia ustawy w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Autor: Aneta Zaleska radca prawny